Jak wydać książkę - polecana lektura

Wydać książkę w wydawnictwie, czy własnym sumptem? Trudno podjąć dobrą decyzje bez wiedzy o tym, jak wyglądają realia rynku wydawniczego od tzw. “kuchni”. 

Czego możemy się spodziewać po wydawnictwach? Na jakie sytuacje powinniśmy się przygotować? Na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy i jak bronić się w wypadku problemów z wyegzekwowaniem jej zapisów? Jakie działania należy podjąć, jeśli chcemy wydać książkę na własną rękę? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w cieniutkiej (bo liczącej sobie ledwie 116 stron), ale niezwykle treściwej książeczce, o bardzo konkretnie brzmiącym tytule “Jak wydać książkę”.

W “Jak wydać książkę” znajdziemy sporo rad nie tylko dla pisarzy, ale również tłumaczy (autor publikacji, Paweł Pollak, jest głównie tłumaczem literatury szwedzkiej, choć wydał także powieść “Kanalia”). Pierwszy rozdział wypełniają raczej proste, praktycznie wskazówki dotyczące tego, co i do kogo wysyłać oraz jak dowiadywać się o losie naszego dzieła. Zabawa zaczyna się wraz z rozdziałem drugim, w którym autor omawia podstawowe zapisy umów wydawniczych, takie jak czas przeniesienia majątkowych praw autorskich, termin wydania książki, wynagrodzenie i terminy płatności, terminy dostarczenia tekstu etc., a także komentuje wzory przykładowych umów znalezionych w internecie. Choćby dla tego rozdziału warto tę książkę mieć pod ręką, szczególnie jeśli jesteśmy bliscy podjęcia współpracy z jakimś wydawnictwem. Uwagi i objaśnienia Pollaka mogą się bowiem okazać bezcenne.

Prawo autorskie coraz częściej wpływa na życie nas wszystkich, a mimo to wielu ludzi wciąż nie wie, jakie dokładnie są jego zapisy. Nawet jeśli są autorami (czyli podmiotami, których interesy ma to prawo chronić), lub wydawcami książek. Warto zapoznać się z samą ustawą, lub choćby z trzecim rozdziałem omawianej przeze mnie książki, w którym autor przedstawił wybrane przez siebie (i uznane za najistotniejsze dla pisarzy i tłumaczy) artykuły ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Prawo prawem, nie można jednak wykluczyć, że zostanie ono (naumyślnie lub bezmyślnie) złamane. Co zrobić, jeśli wydawca nie śpieszy się z wypełnieniem któregoś z punktów umowy? Jak wyegzekwować swoje prawa? Czy warto przenosić konflikt na salę sądową? Jak złożyć pozew? W rozdziale szóstym “Jak wydać książkę”, autor opisuje strategie działania w trzech potencjalnych sytuacjach:

1) gdy wydawnictwo nie chce płacić honorarium,

2) gdy wydawnictwo nie wydało książki,

3) gdy wydawnictwo wydało książkę bez zgody autora.

Do opisu dwóch pierwszych ewentualności autor dołącza wzory przykładowych pozwów.

W rozdziale czwartym autor omawia kwestie wydawania książek na własną rękę. Przedstawia trzy możliwości: współfinansowanie (książkę publikuje wydawnictwo, natomiast autor pokrywa część lub wszystkie koszty jej wydania), korzystanie z oferty wydawnictw “na zlecenie” oraz założenie własnego wydawnictwa. Pollak przedstawia wady i zalety każdego z tych rozwiązań, szczególnie dużo uwagi poświęcając opcji “własne wydawnictwo” i opisując poszczególne etapy procesu wydawniczego (uzyskiwanie numeru ISBN, kupowanie praw autorskich, zawieranie umów z autorami/tłumaczami, redakcje, korektę autorską, skład i łamanie, korektę, przygotowanie okładki, druk, rozsyłanie egzemplarzy obowiązkowych, wreszcie promocję, reklamę, dystrybucje i sprzedaż). Ten fragment powinien zaciekawić nie tylko przyszłych wydawców, ale także każdego, kto jest ciekawy jaką drogę przechodzi książka zanim trafi na księgarskie półki.

Rozdział piąty to FAQ. Autor krótko podsumowuje w nim najważniejsze informacje z wcześniejszych rozdziałów.

Dużą zaletą książki Pollaka jest rzeczowość – autor zasypuje nas praktycznymi wskazówkami, a poruszane przez siebie zagadnienia wyjaśnia w sposób niezwykle jasny i zrozumiały dla chyba każdego laika. W opisanych przeze mnie rozdziałach praktycznie nie ma przykładów, tylko czasami autor wplata jakieś niezbyt pochlebne dla wydawców zdanie. Poza tym narracja ma ton raczej neutralny. Dla tych jednak, którzy chcieliby sobie poczytać o problemach z życia wziętych gratką będzie ostatni – siódmy – rozdział “Jak wydać książkę”, zawierający kilka felietonów, w których Pollak opisuje swoje zmagania z wydawcami. Ich lektura to przednia zabawa, szczególnie dużo radości niesie ze sobą tekst “Nasze wydawnictwo nie łamie umów!”, czyli historia pewnego procesu.

“Jak wydać książkę” to bardzo ciekawa pozycja, zarówno dla tych, którzy przymierzają się do wydawania swoich dzieł, dla tych, którzy już to zrobili i mają problemy ze swoim wydawcą, jak i dla zwykłych czytelników, którzy są ciekawi, jak rynek wydawniczy wygląda “od kuchni” i jak są traktowani ich ulubieni autorzy.

Zalety:

-autor przedstawia przykładowe wzory umów wydawniczych i dodaje do nich bardzo ciekawe komentarze,

-w książce znajdziemy omówienie najważniejszych (dla autora i tłumacza) zapisów prawa autorskiego,

-ostatni rozdział to bardzo interesujące felietony, których lektura dostarcza czytelnikowi wiele przyjemności.

Wady:

-zabrakło mi wątku “lojalek” (który przewijał się w głośnej niegdyś sprawie Ćwiek vs Fabryka Słów), widocznie jednak autor nie miał z tym problemu.

A na deser ciekawostka: ile zarabia autor na jednym egzemplarzu swojej książki? Od 4 do 17 procent ceny zbytu, czyli ceny, jaką płaci za książkę hurtownia. Cena zbytu jest o 45-50 % niższa od ceny okładkowej.

Zainteresowanym wydawaniem na własną rękę mogę polecić – obok książki Pawła Pollaka- także cykl Niżej Podpisanego “Pisarzu, zostań indie”: #1, #2, #3, #4, #5, #6.

A na zakończenie podziękowania dla Aginieszki "Ag" Dąbrowskiej z Votum Separatum, która była tak miła i pożyczyła mi opisywaną w tej notce książkę.

Pozdrawiam ;).

Podstawowe informacje o książce:

Autor: Paweł Pollak

Tytuł: Jak wydać książkę

Wydawca: Wydawnictwo Nissaba [właścicielem jest sam autor]

Rok wydania: Listopad 2007

ISBN: 978-83-924542-2-9